Co to jest krajobraz? Wszystko co nas otacza. Czyj jest krajobraz? Nas wszystkich, wspólny i każdego z nas z osobna. Czy niewidomy też coś może powiedzieć o krajobrazie? Owszem. Jego otacza krajobraz dźwiękowy, na który jest on szczególnie wrażliwy. Krajobraz to nie tylko to, co widzimy. Czy krajobraz jest wartością? Jak wszystko w cywilizacji konsumpcjonizmu – posiada wartość materialną. Jednak dla większości osób tylko niektóre jego elementy, zwłaszcza powierzchnia gruntu. Ale posiada również wartość niematerialną – czyli żadną, jak się jeszcze wciąż powszechnie przyjmuje. Co warte są stare ruiny?
Czy krajobraz się zmienia? W każdej chwili i w każdym punkcie. Niektórzy uważają, że należy założyć czerwoną księgę krajobrazu do zapisywania krajobrazów ginących. Czy krajobraz należy kształtować? Chcąc nie chcąc, w wyniku swojej działalności człowiek zmienia swoje otoczenie. Zmienia przestrzeń naturalną na kulturową. I dalej – zmienia przestrzeń kulturową na inną, kulturową. Kiedy krajobraz jest brzydki? Rzadko kiedy powiemy o otaczającej nas przyrodzie, że jest brzydka. Za to wytwory ręki ludzkiej bardzo często nie podobają się innemu człowiekowi. Co jest brzydkie w krajobrazie? Brzydota to kategoria względna, jednak jest opinia, że wszystko co za duże przestrzennie – jest brzydkie. Czy krajobraz wywołuje emocje? Bardzo łatwo. Ładny uspokaja. Dom sąsiada pomalowany na zgryźliwy kolor wywołuje agresję.
Czy mamy wpływ na przestrzeń publiczną? Są ustawy. Jest wiara w ich moc sprawczą. Ale nie ma wychowania do estetyki. Na to nakłada się zwykła głupota i nieodpowiedzialność. A kiedy w grę wchodzą jeszcze pieniądze publiczne – trzeba uważać, żeby nie podpaść pod niegospodarność lub korupcję. O krajobrazie decydują wówczas wyłącznie bezpieczne procedury – czyli, w znakomitej większości przypadków, wybory niskocenowe. Dalej jest już tylko nowo tradycyjnie – hektary polbruku, żeliwne latarnie z katalogu, ławka przy ławce, rachityczne, grube na paluszek drzewka i – obowiązkowo – fontanna.
Co krajobraz mówi o nas? Warte rozpowszechnienia jest powiedzenie – pokaż mi jak kształtujesz swój krajobraz, a powiem Ci, czy jesteś patriotą. Ponadto, każdy ma prawo do pozytywnych doznań. Odruchowo odsuwamy niechciane osoby z naszej 40–centymetrowej bliskiej przestrzeni. O tę przestrzeń dbamy najbardziej. Dalsza nas już zdecydowanie mniej interesuje. A szkoda, bo jest to wspaniała, oryginalna i rzadko spotykana okazja do okazania empatii.
Co z wiatrakami? Wiele się już powiedziało na ten temat. W krajobrazie, jak w ekonomii, są rzeczy widoczne i te, których nie widać. Najbardziej nie lubią ich w krajobrazie energetycy – dyspozytorzy mocy systemów. W niektórych, bliskich nam geograficznie krajach wolą oni zapłacić za unieruchomienie śmigów. Kto wie, co to są i dlaczego trzeba budować elektrownie szczytowo-pompowe? Co zrobić z gigawatami jak zaczyna wiać, a wszyscy śpią i odpoczywają? A kiedy nie dmucha, to jeszcze koniecznie warto mieć na podorędziu zapasowo starą dymiącą elektrownię na węgiel.
Wniosek – pogoda i klimat też mają wpływ na krajobraz. Tylko na morzu i na Żuławach delty Wisły wielkie i małe kłębiaste chmury wiszą tuż nad horyzontem i wydają się być na dotknięcie ręki.
Komentarze